De Jonge noemt in zijn beleidsagenda drie aspecten die van belang zijn voor de vermindering van de milieubelasting van materialen: hernieuwbare materialen, recyclen of hergebruiken van materialen en het verminderen van de milieubelasting bij de productie van materialen. Alle drie zijn onderdeel van biobased bouwen, vertelt Schreven: “Biobased bouwen is een veelomvattende term. In de basis is het een bouwmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke, hernieuwbare materialen, zoals hout, bamboe, stro en leem, in plaats van traditionele bouwmaterialen zoals beton, staal en baksteen.” Daarbij heeft biobased bouwen niet alleen voordelen voor het milieu, stelt Schreven, maar ook voor de bewoners. “Een biobased huis is een gezond en comfortabel huis. Met natuurlijke vezels kun je damp-open bouwen, waarbij je isoleert zonder dat je het luchtdicht, dampdicht afsluit. Dat zorgt voor een stabiele luchtvochtigheid, constantere temperaturen en een comfortabel binnenklimaat.”

Biobased én circulair

Circulariteit is voor Schreven, en volgens De Jonge, een belangrijk onderdeel van biobased bouwen. ECO+ BOUW streeft naar een zo laag mogelijke impact op het milieu tijdens het hele bouwproces: van winning en productie, transport en bouwproces, gebruiksfase, tot aan de sloopfase en de afvalfase, inclusief recycling en hergebruik. “Wij houden al bij de bouw rekening met hoe een gebouw later weer gedemonteerd kan worden. Doel is om het gebruikte materiaal later zo hoogwaardig en vaak mogelijk te kunnen hergebruiken. Hoe langer de hergebruikketen, hoe lager de milieubelasting.” Dat betekent bijvoorbeeld dat materialen eenvoudig weer uit elkaar te halen moeten zijn en dat circulariteit onderdeel is bij de materiaalkeuze. 

"Want niet alle biobased producten zijn even goed herbruikbaar," legt Schreven uit. “Natuurlijke, hernieuwbare materialen die vervolgens chemisch bewerkt zijn of verwerkt in een composiet, kun je daarna niet zo makkelijk opnieuw gebruiken voor iets anders. Denk aan houtsnippers die verlijmd worden tot plaatmateriaal: het is vrijwel onmogelijk om na gebruik de lijm weer te scheiden en de houtsnippers te gebruiken als biomassa. Maar als wij stro gebruiken voor isolatie, kunnen we dat later zonder problemen hergebruiken of als biomassa inzetten.”

“

Toen kwam de grote, boze wolf en die blies beide huisjes van natuurlijke materialen omver

Gezien alle voordelen van biobased bouwen ontstaat de vraag waarom het niet allang gemeengoed is. “Ken je dat sprookje nog van de drie kleine biggetjes?” vraagt Schreven. “Eén bouwde een huisje van stro, één bouwde een huisje van hout en de laatste een huisje van stenen. Toen kwam de grote, boze wolf en die blies beide huisjes van natuurlijke materialen omver. Dat is het beeld wat we helaas nog te vaak tegenkomen als het gaat over biobased bouwen: dat natuurlijke materialen minder sterk, solide of betrouwbaar zijn. Onzin natuurlijk, maar dat is de erfenis van zoveel jaren ‘vooruitgang’ in de bouw met stenen, beton, staal en andere niet hernieuwbare materialen.” 

Gelukkig ziet Schreven wel een verschuiving van dat beeld. “Toen wij tien jaar geleden begonnen, voelden we ons wel eens een roepende in de woestijn. Het kostte soms best veel tijd om mensen duidelijk te maken wat de voordelen van het ecologisch, biobased en circulair bouwen waren. Inmiddels zijn de voordelen van natuurlijke bouwmaterialen veel meer bekend. Daardoor zie je dat leveranciers, bouwers en opdrachtgevers allemaal serieus nadenken over de mogelijkheden en kansen van biobased bouwen. Ook bij overheden is het belang doorgedrongen, niet alleen landelijk maar ook gemeenten nemen het op in hun bouwbeleid.” 

“

Toen wij tien jaar geleden begonnen, voelden we ons wel eens een roepende in de woestijn

Maar Schreven komt nog wel andere vooroordelen tegen, vertelt hij. “Dat biobased bouwen duur is en ingewikkeld en dat het allemaal toekomstmuziek is. Dat klopt alle drie niet! De kosten voor biobased bouwen liggen op dit moment in eerste instantie inderdaad nog wat hoger. Maar doordat materialen hergebruikt kunnen worden, zouden de kosten op lange termijn zelfs lager kunnen uitvallen. En hoe meer biobased materialen gemeengoed worden, hoe efficiënter en goedkoper de productie van die materialen kan zijn." 

En het idee dat biobased bouwen ingewikkeld is en toekomstmuziek? “Dat is zeker niet correct. Biobased bouwen kan nu al. De materialen zijn voorhanden en de kennis is er. Sterker nog, de meeste huizen zijn al voor 15 procent biobased als er hout gebuikt is voor kozijnen, deuren en trappen. Wat wel zo is, is dat de kennis en kunde over biobased bouwen niet voldoende breed bekend is. Hier is op alle niveaus een weg te gaan. Van beleidsmedewerkers die in hun beleid duidelijke eisen kunnen opnemen over biobased én circulair bouwen, tot bouwvakkers die op dit moment in hun opleiding of in de praktijk nog niets leren over hoe om te gaan met biobased materialen.”

“

Dat biobased bouwen duur is en ingewikkeld, en dat het allemaal toekomstmuziek is. Dat klopt alle drie niet!

De kennis en ervaring die Schreven de afgelopen tien jaar heeft opgedaan met biobased bouwen, deelt hij graag. Zo was hij onder andere deelnemer aan de Tempotafel over circulair bouwen die de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen de afgelopen jaren organiseerde en is hij in de regio betrokken bij het KennisCentrum Circulaire Bouw. “Daarnaast hebben we ons bouwbedrijf uitgebreid met advies en engineering, omdat we zagen dat er een behoefte was aan kennis en een meer integrale benadering. Ook zijn we met lokale boeren in gesprek over de mogelijkheden voor het verbouwen van gewassen voor bouwmaterialen.”

“

Begin gewoon en doe wat mogelijk is. Vraag advies en hulp aan bedrijven met ervaring met deze materialen

Heeft Schreven nog tips voor partijen die aan de slag willen met biobased bouwen? “Begin gewoon en doe wat mogelijk is. Vraag advies en hulp aan bedrijven met ervaring met deze materialen. Niet alles kan biobased, wij gebruiken ook niet overal houten heipalen, maar we zoeken wel een zo circulair mogelijke vervanger. Daarmee komen wij nu tot ruim 90 procent biobased materiaal in onze projecten. Ook heel belangrijk: pak het integraal aan en neem biobased materialen vanaf de eerste stap mee in een project. Dat maakt de uitvoering eenvoudiger en scheelt in de kosten. En wat dat laatste betreft: ook daar geldt ‘doe wat mogelijk is’ en bouw op basis van jouw budget een zo duurzaam mogelijk gebouw.”